منجی انسان

یکی از دلایلی که خداوند در قرآن کریم بر یگانگی خود اقامه می‌کند همان بحث بی‌مانندی و شبیه نبودن او با هیچ یک از موجودات دیگر است، یعنی هیچ موجودی نمی‌تواند شبیه و همانند او باشد تا بتواند در آفرینش جهان با او شریک شود، «سبحانه هو الله الواحد القهار»صفت قهاریتِ پرودگار وجود هر گونه شبیه را از پرودگار نفی می‌کند و این همان رویکردی است که قرآن نسبت به اثبات یگانگی خود بر می‌گزیند، زیرا قهاریت به معنای چیرگی و غلبه بر تمامی موجودات است، از این رو کسی که به صفت قهاریت متصف باشد نمی تواند همانند و شبیهی داشته باشد، بنابراین همانندی با موجودی، هرگز با معنای چیرگی و غلبه سازگار نیست.

بنابراین اگر وجودی نسبت به غیر، غالب و چیره است پس همسان و شبیه نیست و اگر همسان و برابر با موجودات دیگر است پس نتیجتاً غالب نیست، پس فرض دو وجود همسان و مشابه که بتواند یکی بر دیگری غلبه داشته باشد باطل است، از این رو موجود قهار از تمامی افراد برتر و والاتر است.

ملاصدرا نیز بر مبنای نظام فلسفی خود شبیه نبودن و بی‌مانندی پرودگار را دلیل بر یگانگی او در نظر می‌گیرد، او باری تعالی را به واجب الوجود بالذات، صرف الوجود بودن و حقیقتی بسیط متصف می‌کند که تمامی این خصوصیات هرگونه شباهتی و همانندی را از غیر نفی می‌کند زیرا او ثابت می‌کند این ویژگی‌ها تنها می‌تواند مختص به یک موجود باشد و هیچ موجود دیگری هم عرض او نمی‌تواند واجد چنین خصوصیات کمالی باشد به عنوان مثال او تنها یک وجود صرف را مجاز می‌شمارد و در کنار وجود صرف، وجود دیگری را نمی‌پذیرد و یا واجب الوجود بالذات من‌جمیع‌الجهات تنها می‌تواند یکی باشد نه غیر او، زیرا اگر دیگری را به همین صفت متصف کنیم با معنای وجوب ذاتی ازلی در تعارض خواهد بود و در نتیجه این فرض باطل می‌شود،بحث بساطت و نفی هرگونه ترکیب درونی و بیرونی نیز مختص به یک وجود است نه دو یا چند وجود، زیرا بساطت جایی را برای غیر نمی‌گذارد، بنابراین ملاصدرا بر اساس نظام فلسفی خود، شیوه‌ای را برای اثبات وحدانیت باری تعالی بر می‌گزیند که تطابق و قرابت با نگرش قرآنی دارد.